رویکرد روحانی به جایگاه ریاست جمهوری و منافع ملی چیست؟

حسن روحانی در جلسه امروز(چهارشنبه) هیأت دولت با تاکید بر جلوگیری از تخریب قانون اساسی گفت: «اینکه به فردی به نام حسن روحانی اهانت می‌کنند مهم نیست، اما عنوان ریاست جمهوری غیر از فرد است. کسی حق ندارد که این عنوان را تخریب کند. این وظیفه همه ماست که عنوان را حفظ کنیم به‌خصوص که به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده نزدیک هستیم و می‌خواهیم مردم مشارکت حداکثری داشته باشند.»

رئیس‌جمهوری همچنین برای دفاع از جایگاه و استقلال رئیس قوه مجریه گفت: «هیچ قوه‌ای نمی‌تواند در امر قوای دیگر دخالت کند. ما مداخله نداریم و قوای سه‌گانه از هم استقلال دارند. در پایان اصل ۵۷ قانون اساسی تصریح می‌کند این قوا مستقل از یکدیگرند. قوه مجریه استقلال دارد و هیچ قوه دیگر نمی‌تواند در کار قوه مجریه دخالت کند؛ اجرا با ماست.»

این‌ جملات به نظر می‌رسید با صراحت زیادی اعلام شد تا یادآور صراحتی باشد که در متن قانون اساسی کشورمان به عنوان یک میثاق ملی دیده می‌شود؛ آن هم زمانی که این قانون بر مسئولیت اجرای کشور توسط رئیس جمهوری صراحت دارد.

صحبت‌های رئیس جمهوری در حالی که بر دخالت نکردن در کار قوه مجریه تاکید دارد، همزمان به تفکیک و استقلال قوا نیز اصرار می‌ورزد و با چنین رویکردی است که با وجود آنکه دولت درباره قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، در همان زمان نقطه نظرهای خود را مطرح کرد، اما پس از تصویب این قانون توسط مجلس، خود را ملزم به اجرای آن کرد.
به‌گونه‌ای که حسن روحانی تاکید کرد، ۱۰۰ درصد قانون اقدام راهبردی را اجرا کردیم و این مساله از آن جهت اهمیت دارد که با تدبیر دولت، بهانه‌ای دست جامعه بین‌المللی نیز داده نشد؛ زیرا به گفته رئیس جمهوری، نمی‌خواهیم دنیا را علیه خودمان بشورانیم.

این همان سکوی تدبیر در شیوه اجرای قانون است که ضمن اجرای همه مفاد این قانون، منافع ملی کشور نیز در نظر گرفته شود و از این منظر، دیگر نمی‌توان انتظار داشت سایر قوای کشور در مسئولیت قوه مجریه دخالت کنند، همانطور که دولت نیز چنین رویکردی را درباره مجلس و دیگر قوا دنبال نکرده است.

از این نگاه، دغدغه رئیس جمهوری بر صراحت قانون اساسی قابل تامل است زیرا در صورت تداوم برخی دخالت‌های قوای دیگر در امور اجرایی و بالعکس، قانون اساسی مورد تضعیف قرار می‌گیرد و همانطور که روحانی مطرح کرد «نباید قانون اساسی را به تعطیلی بکشانیم و نباید بگذاریم قانون اساسی تخریب شود.»

منافع ملی، اولویت اصلی همه نهادها و قوا
اما آنچه نقطه عطف مطرح کردن این دغدغه در بعضی مواضع روزهای اخیر بوده، رویکرد بخشی از جریان‌های سیاسی داخلی به برجام است که آگاهانه یا ناآگاهانه منافع ملی را مورد هدف قرار داده است؛ حال آنکه منافع ملی هم در موضوع برجام و هم فراتر از آن باید یکی از اولویت‌های همه نهادها و قوای کشور باشد.

در مساله برجام حسن روحانی همواره به درستی به نقش سازنده این توافق بین‌المللی در اثبات حقانیت جمهوری اسلامی اشاره می‌کند به طوری که برجام باوجود میل بسیاری از دشمنان کشور، بهانه‌ها و ادعاهای بی‌اساس آن‌ها مبنی بر برنامه‌ نظامی هسته‌ای جمهوری اسلامی را متوقف کرد و به استناد گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران بارها مورد تاکید قرار گرفت.

با این حال متاسفانه بعضی جریان‌های سیاسی در جایگاه مسئولیت‌های مختلف در جمهوری اسلامی، به دور از منافع ملی اظهارات و تصمیم‌هایی را دنبال می‌کنند که با هدف تخریب برجام و دولت، عملا سودای بهانه‌های بی‌اساس گذشته را در دل دشمنان زنده می‌کند. این در حالی است که مواضع رهبری می‌تواند الگویی برای این جریان‌ها باشد که از دل آن‌ها پیام‌هایی صریح به جامعه بین‌المللی مخابره می‌شود.

صحبت‌های اخیر رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه «ما اگر تصمیم داشتیم به سلاح هسته‌ای دست پیدا کنیم، شما و بزرگ‌تر از شما هم نمی‌توانستید مانع بشوید. ما تصمیم نداریم؛ این فکر اسلامی ماست؛ فکر اسلامی ما می‌گوید سلاحی که در [کاربرد] آن، غیر مسلّحین، غیر نظامی‌ها، و مردم عادّی تلف می‌شوند، این سلاح ممنوع است. این سلاح ممنوع است؛ حالا هسته‌ای باشد یا شیمیایی باشد یا غیر اینها؛ این سلاح ممنوع است.» و تاکید بر ممنوعیت سلاح هسته‌ای، علاوه بر پیام بین‌المللی، باید برای جریان‌های سیاسی داخلی نیز چراغ راه باشد که با هدف تخریب دولت و رئیس جمهوری بهانه به دست دشمنان ندهند.

علاوه بر آن، فارغ از موضوع برجام و فراتر از همه، بحث منافع ملی کشور است که حسن روحانی در صحبت‌های اخیر خود بر آن تاکید داشت؛ منافعی که جز در سایه وحدت و یکپارچگی به دست نمی‌آید. موضوعی که رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار اخیر با اعضای مجلس خبرگان بر آن تاکید داشت که «این اختلاف نظر را باید حل کنند و نبایستی این اختلافاتِ این جوری را به حال خود رها کنند یا تشدید کنند و نشان‌دهنده‌ی دوصدایی باشد.»

رئیس‌جمهوری نیز در اظهارات خود تاکید کرد «به اعتقاد من آنچه امروز از هر موضوعی مهمتر است، وحدت، اتحاد و انسجام مخصوصاً میان قواست ما باید منسجم و متحد باشیم؛ نباید روبروی هم قرار بگیریم. باید کنار هم باشیم و دست یکدیگر را بگیریم، نباید مچ‌گیری کنیم باید دستگیری کنیم.»

به گفته روحانی «امروز وحدت و انسجام بزرگترین وظیفه ماست و آن چیزی که می‌تواند دشمن را شکست دهد قانون نیست؛ بلکه وحدت، اتحاد و یکپارچگی است؛ مردم و اراده آنهاست که می‌توانند دشمنان ما را به شکست بکشاند وگرنه نوشتن یک خط روی کاغذ که کاری انجام نمی‌دهد.»

حالا بعد از صحبت‌های اخیر رهبری و مواضع صریح دولت و رئیس‌جمهوری و تاکید بر اجرای قانون اساسی و ضرورت اتحاد، انسجام و هماهنگی داخلی و دوری از اختلاف و دوصدایی، بعضی از جریان‌های سیاسی در محک آزمایش قرار دارند که چه اندازه منافع ملی را بر اهداف جناحی و گروهی خود در اولویت می‌دانند؛ بی‌تردید افکار عمومی این روزها بهترین قضاوت را در مورد عملکرد این جریان‌ها خواهد داشت تا در آینده تصمیم و انتخاب خودش را بر اساس آن شکل دهد.

آنچه که رئیس‌جمهوری در صحبت‌های امروز خود به آن پرداخت، عبور از حق شخصی‌اش در برابر توهین‌کنندگان بود و آن را در برابر دفاع از جایگاه ریاست جمهوری بی‌اهمیت دانست و همه تمرکز خود را بر دفاع از جایگاه مورد انتخاب مردم و برجام و منافع ملی گذاشت و در تاریخ برای مردم ایران این روایت را به ثبت رساند که آنچه اولویت دارد، عنوانی است که مردم آن را انتخاب کرده‌اند نه افراد و اشخاص؛ و آنچه مهم است و در حمایت‌ها از برجام نیز مشهود به نظر می‌رسد، حمایت از منافع ملی است نه منافع افراد و اشخاص. این رویکرد می‌تواند درسی برای کسانی باشد که تحت هر نامی می‌خواهند وارد گود سیاست شوند./ ایرناپلاس